Galeno

Klaudio Galeno (, ; Pergamo, 129ko iraila– Erroma, ) mediku greziarra zen, Erromatar Inperioaren garaian bizi izan zena. Antzinaroko ikertzaile mediko osoenetakotzat jotzen da, eta bere ikuspuntuak Europako medikuntzan mila urte baino gehiagotan nagusitu ziren anatomian, fisiologian, patologian, farmakologian eta neurologian, baita filosofia eta logikan ere.

Eragin handia eduki du Medikuntzaren historian zehar. Gaur egun, oraindik erabiltzen da ''galeno'' hitza medikuaren sinonimo moduan.

Galeno Greziaren eraginpean hezi zen, Asklepio jainkoaren tenpluan, zaintzaile (''therapeutes'') ibili zen. Medikuntza ikasi zuen Hipokratesen bi jarraitzailerekin: Estraconio eta Satiro, eta, gero, Esmirna, Korinto eta Alexandriako medikuntza eskoletara joan zen. Azkenik, Erromara joan zen, eta gladiadoreen mediku fama zela eta, Marco Aurelio enperadorearen sendagile hautatu zuten.

Erdi Aroan, Galenoren anatomia-idazkiak Erdi Aroko medikuen unibertsitate-ikasketen zutabe bihurtu ziren, baina, Mendebaldeko Erromatar Inperioa V. mendean erortzearen ondorioz, horiek geldialdi intelektual nabarmena eragin zuten. Hala ere, Bizantziar Inperioan eta abasstar kalifa-herrian, aurrerapen horiek aztertzen, eta ematen jarraitu zuten. Galenoren ideia batzuk ez ziren zuzenak, ez baitzuen inoiz giza gorputz bat disekzionatu, gizarte greko-erromatarrean praktika horri buruz zeuden tabuak direla eta. Hala ere, ekarpen nabarmenak egin zituen: Erasistratoren akatsa zuzendu zuen, zeinak arteriek airea zeramatela uste baitzuen, eta medikuntzaren lehen esperimentalistatzat hartzen da.​ Erdi Aroan, Boloniako medikuntza-irakasle eta ikasleak gorputzak disekzionatzen hasi ziren; Mondino Luzzikoak (1275-1326) giza disekzioetan oinarritutako anatomiaren lehen liburu ezaguna idatzi zuen.

Erdi Aroan, Claudio izena eman zitzaion, baina horrek akats historiografikoa dirudi, Aro Modernoan zuzendu zena, haren testuek onarpen berritua lortu zutenean. 1530eko hamarkadan, Andrés Vesalio Bruselako anatomista eta medikua, Galenoren testu asko grezieratik latinera itzultzen hasi zen, eta, bere ''De humani corporis fabrica'' (1543) anatomiaren argitalpenean, eragin garrantzitsua izan zuen mediku greko-erromatarraren lanak. Wikipediatik informazioa lortu